Het begrijpen van de diepe en oorspronkelijke betekenis van yoga, zoals beschreven in de Yogasutra’s van Patanjali, is essentieel voor iedereen die serieus met yoga bezig is. Patanjali, een oude Indiase wijze, heeft een van de meest gezaghebbende teksten over yoga geschreven. Door zijn Yogasutra’s te bestuderen, kunnen we de ware essentie en het ultieme doel van yoga doorgronden.
Wat is Yoga?
Eén van de grootste bijdragen van Sanatan Dharm aan de wereld is yoga. In de laatste decennia heeft yoga zelfs in het Westen het leven van mensen zowel materieel als spiritueel verrijkt. Yoga betekent letterlijk ‘samenbrengen’. Dit komt van het Sanskriet woord ‘yuj‘, wat samenvoegen betekent. Het is een systeem om de geest en het lichaam klaar te stomen om eerst in harmonie met het Zelf, dan met de natuur en daarna met het Goddelijke te kunnen bestaan. Met de natuur wordt bedoeld alles wat er buiten jou om bestaat; zowel de planten, de dieren, maar ook andere mensen.
Patanjali begint zijn werk met een eenvoudige, maar krachtige definitie van yoga:
योगश्चित्तवृत्तिनिरोधः
Yogaś citta vṛtti nirodhaḥ
(Yogasutra 1.2)
Dit betekent: “Yoga is het stilleggen van de wervelingen van de geest.” Volgens Patanjali is het doel van yoga het bereiken van een staat waarin de geest volledig stil en onbeweeglijk is, vrij van de constante stroom van gedachten, emoties en verlangens die ons normaal gesproken afleiden en verontrusten.
De Acht Leden van Yoga
Om dit doel te bereiken, introduceert Patanjali het concept van Ashtanga Yoga, oftewel de Acht Leden van Yoga. Deze acht stappen vormen een systematische aanpak om de geest te zuiveren en te disciplineren:
- Yama: Morele gedragsregels, zoals geweldloosheid (ahimsa) en eerlijkheid (satya).
- Niyama: Persoonlijke discipline, zoals zuiverheid (saucha) en tevredenheid (santosha).
- Asana: Fysieke houdingen die de basis vormen voor een stabiele en comfortabele zitpositie.
- Pranayama: Beheersing van de ademhaling, wat helpt om de geest te kalmeren.
- Pratyahara: Terugtrekking van de zintuigen van externe objecten.
- Dharana: Concentratie, waarbij de geest gericht wordt op een enkel punt.
- Dhyana: Meditatie, een ononderbroken stroom van concentratie.
- Samadhi: Diepe meditatie of verlichting, waarin de beoefenaar eenheid ervaart met het object van meditatie.
Het Ultieme Doel: Samadhi
Het uiteindelijke doel van yoga is het bereiken van Samadhi. In Samadhi ervaart de beoefenaar een staat van diep innerlijk bewustzijn en vrede. Het ego verdwijnt en er is een directe ervaring van de ware aard van het Zelf, dat identiek is aan het universele bewustzijn.
Patanjali beschrijft Samadhi als volgt:
तदा द्रष्टुः स्वरूपेऽवस्थानम्
Tadā draṣṭuḥ svarūpe’vasthānam
(Yogasutra 1.3)
Dit betekent: “Dan rust de ziener in zijn eigen wezen.” In deze staat is er geen onderscheid meer tussen de ziener en het geziene; de beoefenaar ervaart een toestand van eenheid en absolute stilte.
Het Belang van Ishvara Pranidhana
Naast de Acht Leden van Yoga, benadrukt Patanjali ook het belang van Ishvara Pranidhana, ofwel overgave aan een hogere macht. In de Yogasutra’s wordt dit concept als volgt beschreven:
ईश्वरप्रणिधानाद्वा
Īśvara-praṇidhānād vā
(Yogasutra 1.23)
Dit betekent: “Door overgave aan Ishvara (de Heer) kan men Samadhi bereiken.” Ishvara Pranidhana benadrukt het belang van devotie en overgave aan het goddelijke als een middel om de geest te zuiveren en te verlichten.
Wees voorbereid op de reis naar binnen
Yoga is een systematische discipline die technieken leert om zowel het lichaam als ook de geest voor te bereiden op de reis naar binnen om uiteindelijk één te worden met het Goddelijke en toegang te krijgen tot de innerlijke verborgen waarheid die in iedere ziel aanwezig is. Dit is waarom een andere naam voor Sanatan Dharm (religie van de ziel) ook Yoga Dharm wordt genoemd.
Op het eerste gezicht lijkt yoga op een aantal lichamelijke oefeningen en ademhalingsoefeningen. En zo wordt het in het begin ook ervaren. Maar naarmate het lichaam meer in harmonie met de zelf raakt, begint de persoon de connectie met de natuur en het Goddelijke te ervaren. Het beoefenen van yoga zorgt er niet voor dat lichamelijke of geestelijke problemen verdwijnen, maar het confronteert ons wel met de wortels van deze problemen. Yoga maakt ons gevoeliger voor wat het lichaam ons probeert te vertellen, en helpt ons van binnen stiller te worden zodat we kunnen zien wat ons geest werkelijk dwarszit.
Als yoga betekent éénwording met het Goddelijke en het Goddelijke is de waarheid, dan betekent yoga dat wij geconfronteerd worden met de realiteit. De zelftransformatie die yoga teweeg brengt, zorgt voor een zekere vrijheid waardoor persoonlijke groei niet meer belemmerd wordt. Mentale stabiliteit, betere gezondheid, stressbeheersing en zelfanalyse helpen ons de persoonlijke groei voort te zetten.
Populaire Vormen van Yoga
De meest populaire vormen van yoga zijn de klassieke yoga van Patanjali, ook bekend als Ashtanga Yoga, Karma Yoga, Bhakti Yoga, Jnana Yoga, Hatha Yoga, Mantra Yoga en Tantra Yoga. Er zijn ook vele moderne stijlen van yoga die een combinatie zijn van verschillende elementen uit de klassieke yoga-filosofieën. Daarnaast hebben beoefenaars van Yoga die later meesters werden in vooral het westen hun namen toegevoegd aan hun stijl van yoga.
Yoga is een van de grootste bijdragen van Sanatan Dharm aan de wereld. Mensen van alle culturele, religieuze en etnische achtergronden hebben hun leven kunnen verrijken met de hulp van yoga. Jaarlijks stijgt het aantal yogascholen wereldwijd en doen steeds meer mensen mee aan deze praktische vorm van spiritualiteit.
De wortels van yoga, gevestigd in de Vedas en Upanishads, blijven de spirituele voortgang van de gehele mensheid voeden. Door de geest te kalmeren, de zintuigen te disciplineren en ons over te geven aan het goddelijke, kunnen we de diepe vreugde en vervulling ontdekken die yoga ons kan bieden. Wees voorbereid op de reis naar binnen en ontdek de transformatieve kracht van yoga.
