Hanuman Jayanti is de viering van de geboortedag van Hanuman. Hij is een Goddelijke kracht, de 11e incarnatie van de Godheid Shiva, die naar de Aarde kwam om de Godheid Ram in zijn incarnatie als mens dienstbaar te zijn gedurende zijn leven op Aarde namelijk de mensheid onderricht te geven in een dharmisch, medelevend en liefdevol leven.

Als Shiva’s incarnatie kwam hij met heel veel Goddelijke kwaliteiten naar de Aarde. Hij was fysiek exstreem sterk, kon zich groter, kleiner, zwakker en sterker maken. En hij was een expert in alle vier de yogavormen. Terwijl hij deze kwaliteiten bezat was hij ook nederig, medelevend, dienstbaar toegewijd aan Ram en Sita en menslievend.

Een yogi kenmerkt zich o.a door discipline. Hanuman was daar een voorbeeld van. Hij was een gyan yogi die door kennis en introspectie zijn geest beheerste. Hij was een bhakti yogi die zijn geest beheerste door absolute toewijding. Hij was een hatha yogi die zijn geest beheerste door het reciteren van mantra;’s en Rams naam. Hij was een karma yogi waarvan de geest compleet gericht was op onvoorwaardelijke dienstbaarheid zonder enige verwachting over het resultaat.

Verschillende namen van Hanuman

Hanuman heeft verschillende namen die allemaal zijn krachten of eigenschappen beschrijven. Hij wordt in de geschriften ook Vanar genoemd. Van ke Nar betekent letterlijk bosmens. Tegenwoordig zouden we het over een lid van een tribale stam praten. Van = bos, Nar = mens.

Andere namen van hem zijn: Kapisch, de beste der apen. Anjaniputra, zoon van Anjani, Kerasinandan, zoon van Kesari, Een interpretatie van de naam Hanuman is, hij die de geest zuivert van negatieve gedachten ( djo man ke hannan karta hai / Han-nu-man ) maar de naam Hanuman heeft nog meer interpretaties die hieronder verduidelijkt zullen worden.

Hanuman is een levensgids voor devotie en innerlijke kracht. Hij is aap en mens tegelijk. Westerlingen noemen hem de aapgod. Steeds meer mensen, ook jongeren, wenden zich in hun devotie tot deze Godheid. 
Want Hanuman leert je hoe je een zuivere relatie met het Goddelijke kunt ontwikkelen maar ook hoe je je eigen innerlijke krachten ten volle kunt zuiveren. Devotie aan de Godheid Hanuman heeft een sterke invloed op je leven; ook in het hier en nu. Hij is altijd in de nabijheid van zijn toegewijden, klaar om te helpen, met name in moeilijke tijden. Want Hanuman is nog altijd onder ons. Hij is na het vertrek van Ram onder ons gebleven.

Hoe komt het dat Hanuman overal en altijd aanwezig is?

Hanuman is een samenvoeging van meerdere woorden. Ha betekent het Goddelijk kosmisch bewustzijn
Nu betekent dat wat alles doordrenkt. Man betekent het gemanifesteerde. Hanuman in zijn geheel betekent dus : het gemanifesteerde goddelijk bewustzijn dat alles doordrenkt. Simpelweg betekent Hanuman dus de Goddelijke realiteit die overal en altijd aanwezig is.

Hanuman ontmoette tijdens de Mahabharat Balram

De Ramayan speelde zich af in het tijdperk Treta Yug. De Mahbharat vond plaats in Dvaper Yug. Dit zijn twee opeenvolgende tijdperken die vele duizenden jaren duurden. Het verhaal gaat dat in de periode van de Mahabharat, Sri Krishna op een gegeven moment niet blij was met de hooghartigheid van zijn oudere broer Balram en zijn vrouw Satyabhama. Hij besloot ze op andere gedachten te brengen. Hij stuurde Balram met het verzoek Hanuman naar zijn paleis te brengen. Toen Balram zich aan Hanuman introduceerde met de naam Balram (Bal-Ram) werd Hanuman zo kwaad dat Hij Balram aftakelde en in een nogal gehavende toestand naar Sri Krishna terugstuurde. Met de boodschap: “Balram betekent groter/sterker dan Ram. En dat is onmogelijk. Niemand is groter of sterker dan Ram. Hanuman als devoot van Ram kon dat niet accepteren.

Shri Krishna stuurde Balram daarna terug met de boodschap dat Ram Hem wilde spreken. Hanuman verontschuldigde zich tegenover Balram voor zijn gedrag en ging naar het paleis. Daar aangekomen zag Hij Rukimi met een grote kum kum Tilak op haar voorhoofd; hetgeen aangeeft dat zij een Ram devoot was.
Hanuman zag in haar Sita Mata en in Shri Krishna zag hij Shri Ram. Voor Balram was dit een les in nederigheid en onvoorwaardelijke liefde. Want alleen die eigenschappen kunnen je tot je Zelf, de Goddelijkheid in jou, brengen.

Hanuman als bescherming en focus voor Arjun

Tijdens de Mahabharat oorlog hadden Arjun en Krishna op hun rijtuig gedurende de hele oorlog een vlag met Hanuman’s afbeelding erop. Dit als een oproep om gefocust te zijn op de taken van Arjun, zonder partijdigheid en verwachtingen. Maar altijd vanuit een dharmisch oogpunt.

Een verhaal over Hanuman

Speciaal om ons te helpen en te begeleiden naar een optimaal leven: Pandit Vijayshankar Mehta is in India één van de grote vertolkers van devotie voor Hanuman. Hij is de uitgever van een van de grootste spirituele bladen in het Hindi. Om zijn volgers te overtuigen hoe nabij en behulpzaan Hanuman is, vertelt hij het volgende verhaal:

Nirmal was de enige kostwinner van een gezin die bestond uit hemzelf, zijn vrouw, twee zonen en zijn inmiddels op leeftijd gekomen ouders. Hij had een klein stukje land van zijn vader geerfd. Hierop verbouwde hij groente en fruit die hij dagelijks op de markt verkocht. Nirmal wilde graag dat zijn zonen zouden studeren. Maar geld daarvoor was er niet. Hij wilde graag in de groentehandel.

De dorpspandit zei dat hij elke dag 108 keer de Hanuman Chalisa moest reciteren. Hanuman zou hem dan zeker helpen. Nirmal stond elke morgen sindsdien vroeg op, liep naar het strand en chante daar al lopend de Hanuman Chalisa. Op een dag nodigede een groothandelaar op de markt hem uit franchisenemer te worden. Nirmal aarzelde geen moment.


Zijn leven werd steeds beter. Hij werd een middenstaander. Hij kon zich alles veroorloven wat hij en zijn gezin wensten. Nirmal bleef nog een tijdje elke ochtend naar het strand gaan. Hij chante de Chalisa en vertelde aan Hanuman over zijn plannen om de zaak uit te breiden e.d. Hij voelde nl dat Hanuman naast hem liep. Als hij naast hem keek zag hij ook grote voetstappen in het zand. Hij geloofde dat dat de stappen waren van Hanuman. Maar op een gegeven moment kreeg hij het zo druk dat hij de wandeling niet meer kon maken. Niks aan de hand , de zaken gingen goed.

Maar op een dag stierf de franchisegever waarna zijn zaak hard achteruit ging als gevolg van onderlinge ruzie tussen de kinderen. Daarna werd het failliet verklaard. Nirmal wist zich geen raad. Hoe moet dat straks met de studie van de kinderen, vroeg hij zich af. En de hoge rekeningen van de dokter en medicijnen voor zijn ouders. Nirmal begon weer vroeg in de ochtend naar het strand te gaan om de chalisa te reciteren en met Hanuman te praten.


Hij keek steeds naast zich of er voetafdrukken van Hanuman in het zand kwamen. Maar nee………
Hij deed dat maandenlang, maar van Hanuman’s hulp en aanwezigheid merkte hij niets. Tot hij op een dag op de helft van zijn wandeling zei: “Hanuman ik heb zoveel Chalisa ter verering van jou gechant. Ik heb je zo gebeden mij te helpen. Maar sorry jij schijnt arme mensen niet te kennen. Jij hebt mij in de steek gelaten. Ik kom niet meer en ik chant vanaf vandaag de Chalisa niet meer!”.

Direkt nadat hij deze woorden had uitgesproken verscheen Hanuman. “Wat zeg je Mijn vriend? Ik heb jou juist in je arme en moeilijke dagen geholpen. Elke morgen als jij hier liep was Ik bij je. Ook vandaag! Kijk maar naar je eigen voetafdrukken in het zand. Zijn die afdrukken van jou?” Nirmal keek en verbaasd zei hij : “nee zo groot zijn mijn voeten niet.” “Ja”, zei Hanuman “Ik heb jou al die dagen dat jouw zaak achteruit ging en jij op het strand wandelde op Mijn handen gedragen. Het leek alleen maar dat jij liep. Maar in wezen liep Ik en droeg Ik jou op Mijn handen. Ik laat Mijn toegewijden in moeilijke tijden nooit in de steek.”

Nirmal begreep het en beloofde elke dag te komen om de Hanuman chalisa te reciteren en met Hanuman te praten. Toen hij thuis kwam lag er een brief waarin hij een aanbood kreeg van de man die de failliete zaak van de vorige franchise gever had opgekocht.

Hanuman de eeuwige gids

De Ramayan handelt over hoe we in contact kunnen komen met ons diepste zelf. En dat door middel van waarden als: liefde voor alle schepselen, compassie, dienstbaarheid en oprechtheid jegens de schepping die een leidraad voor het leven zijn. De Mahabharat handelt over vernietiging van negativiteit zoas: hebzucht, jaloezie, disrespect en vooral onoprechtheid. Om na overwinning van dit alles ons eveneens in contact te brengen met ons diepste zelf. Beide gebeurtenissen vonden plaats duizenden jaren na elkaar. En toch komt Hanuman in beide historische perioden voor. Hoe is dat mogelijk?

De opdracht van Shri Ram

Na jaren over het koninkrijk te hebben geregeerd, vond Shri Ram dat het tijd was voor Hem om te vertrekken. Hij verdeelde Zijn rijk onder Zijn kinderen. Zijn persoonlijke bezittingen doneerde Hij aan heiligen. Hij liep met Laksman en anderen naar de Sarayu rivier. Daar wilde Hij in het water opgaan. Hanuman kwam Hem tegemoet en vroeg “wat moet Ik doen zonder U?”.

Ram omhelsde Hem en zei: “leef voort als een voorbeeld voor devotie opdat de mensen Mijn naam blijven reciteren en Mijn goede daden herinneren. Ontmoet Mij wanneer de mensen Mijn naam en daden zijn vergeten, want dan zal de beschaving ophouden te bestaan. De wereld zal dan worden verzwolgen door water.” Daarna liep Ram met Zijn gevolg het water in van de Sarayu rivier.

De opdracht van Sita Mata

Een andere gebeurtenis die ervoor heeft gezorgd dat Hanuman op Aarde bleef, is de opdracht van Sita, aan wie Hij even toegewijd was als aan Shri Ram. Jaren nadat Ram zijn koninkrijk in Kosala had gevestigd begon de demonische zoon van Ravan, Sahasramukharavana, Kosala aan te vallen en de bevolking te martelen. Dit als vergelding voor de dood van zijn vader Ravan. Hij wilde uiteindelijk Ayodhyia vernietigen en Shri Ram doden.

Deze zoon van Ravan had door langdurige meditatie allerlei zegeningen en gunsten gekregen. Eén ervan was dat hij niet door een leger maar alleen door een heel mooie en charmante vrouw gedood zou kunnen worden. Ram, die dit wist verzocht Hanuman om Sita Mata die toen in de ashram van Valmiki woonde te halen. Want Hij wist dat alleen Zij Sahasramukharavana zou kunnen doden. Hanuman moest aan Sita vertellen dat Ram op sterven lag.

Toen Hanuman met Sita aan de poort van Ayodhyia kwam, hield Sahasramukharavana hen tegen. Sita die heel erg ongerust was over de nabije dood van Ram wilde zo snel mogelijk naar het paleis. Ze werd kwaad, pakte een grashalm, toverde dat met haar spirituele kracht om tot een heel scherp wapen en doorboorde deze belager dwars door het hart.

Maar toen Sita uiteindelijk na de ontmoeting met Ram begreep wat er aan de hand was, zei Zij tot Hanuman:
“Ik heb Jouw verzoek ingewilligd en ben meegekomen. Maar door Jouw leugen heb Ik heel veel pijn ervaren; Moge Jij Shri Rama overleven en daardoor feitelijk ervaren, wat de pijn van het verlies van een geliefde is!”

Beide Goddelijkheden aan wie Hanuman zo intens was toegewijd hebben Hem op het laatst hetzelfde toegewenst: nl. een heel heel lang leven. Hanuman is daarom nooit van de aarde vertrokken. Hij is er nog steeds en zal er nog heel lang zijn. Totdat er weer een avatar verschijnt.

Hanuman ontmoette Bhima in het Mahabharat tijdperk

Het onderstaand verhaal getuigt van het lange leven van Hanuman. Want dit verhaal speelt zich in de tijd van Mahabharat, vele duizenden jaren later dan de Ramayan.
Op een dag liep Bhima, een van de vijf broers van de Pandava’s en de sterkste jongeman van de wereld van toen, door een bananenboomgaard. Midden over de hele breedte van de weg lag er een grote oude aap. Bhima zei: “beest ik wil langs, schuif op”.
De oude aap zei: “ik ben te oud om op te staan, loop om mij heen”. Bhima zei: “ben ik je knecht of zo dat je dat durft op te dragen? Weet je wel wie ik ben? De hele wereld bewondert mijn kracht en moed. En jij ligt hier te vertellen dat ik om moet lopen omdat je te lui bent om op te staan.?”

“Nou”, zei de oude aap, “til dan mijn staart op en schuif hem opzij en loop dan langs mij”.
Geïrriteerd probeerde Bhima de staart op te tillen. Eerst met één hand en toen dat niet lukte met beide handen, later ging hij op z’n knieën om nog meer kracht te genereren, maar in geen van zijn pogingen lukte het de staart van de aap op te tillen. Bhima begreep toen dat er hier iets anders aan de hand was. Hij vouwde zijn handen en vroeg de aap wie hij werkelijk was. Want als de sterkste man zelfs de staart niet kan optillen, dan moet er toch iets bijzonders aan de hand zijn. Hanuman vertelde wie hij was. Bhima bood hem zijn verontschuldigingen aan voor zijn grove woorden. Hanuman gaf hem een les in bescheidenheid en nederigheid. Ook al bezit je iets exeptioneels zoals Bhima dat bezat, er is altijd iemand die beter is. Arrogantie veroorzaakt de neergang van zelfs de meest exeptionele mensen.

Hanuman vernietigt Lanka en helpt Shri Ram om Ravan te doden.

Om Ravan te verslaan en Sita Mata en Shri Ram weer te verenigen, verslaat Hanuman, zowel Kumbkaran een broer van Ravan als Ravan zelf. Daarbij krijgt hij hulp van een Vibhishan, een andere broer van Ravan. Kumbhkaran staat symbool voor luiheid en traagheid. Hij kon maanden achter elkaar slapen. Ravan staat symbool voor hebzucht, materialisme, woede en genot. Vibhisan was zeer spiritueel en keerde zich tegen zijn eigen broers. Hij sloot zich aan bij het leger van Ram. Vibhisan staat symbool voor zuiverheid en oprechtheid. Sita Mata en Ram vormen een eenheid. Ram als incarnatie van God. En Sita als Zijn Shakti of uitvoerende energie.

Om Sita en Ram te bereiken en dus eigenlijk God die ook in jezelf huist, moest Hanuman Kumbhkaran en Raven doden. Dat zijn de negatieve eigenschappen die we alle maal in ons dragen. Hanuman moest dus zijn eigen woede, luiheid, drang naar genot etc. overwinnen om God Ram en Sita of Zijn diepste zelf te bereiken.

Maar om dat alles te kunnen doen moest Hij een afstand honderden mijlen afleggen om naar Lanka te gaan. Op zijn weg moet Hij vele hindernissen overwinnen. Wanneer Hij over de zee vliegt om vanuit India naar Lanka te gaan, ontmoet Hij als eerste het monster Surasa. Zij had een mond vol scherpe tanden. Zij stopte Hanuman en zei dat ze Hem ging opeten. Zij doet dat met alles wat daar langs komt. Hanuman verzoekt haar dat niet te doen en Hem Zijn missie te laten vervolgen. Maar Surasa wil van niets weten.

Ineens begint zij groter te worden en haar mond wijder en wijder. Ook de tanden in haar mond worden groter. Hanuman gebruikt ook zijn mystieke krachten en maakt zichelf groter en groter. Tegelijk met haar mond. Als zij haar mond heel wijd en groot heeft gemaakt, maakt hanuman zich klein als een muskiet, vliegt in de mond van Surasa en direct weer uit. Hij zegt: “Surasa, Ik heb aan je wens voldaan volgens onze afspraak. Laat Mij nu gaan!” Teleurgesteld laat Surasa hem gaan.

Terwijl Hij verder vliegt wordt Hanuman aan Zijn schaduw getrokken, naar beneden. Als Hij vlak boven het water hangt zegt een op een paling lijkende draak, Simhika, dat Hem wilt opeten. Hanuman wordt zo hard getrokken naar zijn mond dat Hij niets anders kan doen dan zich laten opzuigen. Als de draak zijn mond dicht heeft maakt Hanuman zich door zijn bijzondere spirituele krachten steeds groter en groter; totdat hij zo groot wordt dat de draak openbarst en Hanuman eruit kan om Zijn weg te vervolgen.

Verder op zijn tocht boven de zee ziet Hij de berg Mainaka uit het water oprijzen. De berg biedt Hem een rustplaats aan en fruit en water. Maar hanuman heeft haast en wil Zijn weg vervolgen.
Als Hanuman de poort van de stad Lanka bereikt wacht Hem daar een vrouwelijke bijzonder sterke wachter op, Lankini. Die wilt Hem doden. Ook nu laat Hanuman Zich van Zijn grootste kant zien en verslaat Lankini.

De les die Hanuman ons uit zijn het bovenstaande ervaringen wil leren is het volgende:
Conflicten in het leven, kun je alleen beheersen en overwinnen door jezelf klein te maken. En niet te proberen te ander te overtroeven.
Dan wordt het conflict alleen maar groter en escaleert de boel. Hanuman geeft hier een goed voorbeeld. Hij geeft toe aan Sarusa en zegt oke, als je Mij kunt vangen dan mag je Mij opeten. Vervolgens maakt Hij zich van heel groot en vervolgens heel klein, glipt in Surasa’s mond in en vliegt er direct eruit.

Bij Simhika doet Hij het hetzelfde: Ook hier maakt Hij zich “klein” door toe te geven. Ook hier dus geen escalatie. Om vervolgens zich zo groot te maken dat de draak openbarst omdat deze niet kon mee kon geven. Hier maakt Hanuman gebruik van Zijn Atma Vishwas, dit is zijn innerlijk vertrouwen. Een sterk zelfvertrouwen leidt vaak tot succes.

Hij krijgt tijd om uit te rusten op de berg Mainaka maar maakt er geen gebruik van. Hij wilde geen tijd verliezen omdat Hij een missie had. Ook hier laat Hij zien dat als je je doel wilt bereiken voortvarendheid een voorwaarde is.

Bij Lankini gaat Hij direct de strijd aan; ook hier weer vanuit een sterk Atma Vishwas ( een sterk innerlijk zelfvertrouwen). Bescheidenheid en een sterk zelfvertrouwen zijn kwaliteiten die ook wij dagelijks nodig hebben om conflicten en problemen in ons leven te overwinnen. Hanuman wordt daarom ook Sankat Mochan genoemd: Hij die je helpt middels vaardigheden die Hij zoals hierboven geeft, om problemen en conflicten te overwinnen.

Hanuman als symbool van onze geest die wij moeten beheersen

Maar als De Ramayan en de Mahabharat een afspiegeling zijn van het conflict dat continue in onze geest plaatsvindt, wat is dan de rol van Hanuman als aap/mens daarin? Een aap springt continue van de ene tak naar de andere. Hij is nooit rustig op een plaats aanwezig. Zelfs als je hem vastbindt, springt hij nog continue (binnen het bereik van de touw) van de ene plek naar de andere.

Een aap is ook heel nieuwsgierig. Hij haalt continue kattenkwaad uit, is rusteloos en naief.Hanuman is de zoon van de wind. De wind is altijd in beweging, net als Hanuman. Onze geest is precies zo. Het hinkt continue van de ene gedachte naar de andere, is rusteloos, maar ook nieuwsgierig. Het ene moment is je geest in Amsterdam het andere moment misschien in Suriname en weer het andere moment is hij met Covid besmetting in Den Haag bezig. Hanuman symboliseert dus ook onze geest. Als wij deze geest in bedwang weten te houden en kunnen sturen, kunnen wij ook de macht over ons leven hebben zoals Hanuman dat had.

Hanuman Chalisa: bal budhi vidya dehu mohi harahu kalesh vikaar : schenk mij kracht, kennis en wijsheid en verdrijf het leed dat het gevolg is van onwetendheid.

Onze geest is van nature leergierig. Door steeds meer kennis op te doen zullen wij de duisternis in ons kunnen overwinnen dat wordt veroorzaakt onwetendheid of kalesh.
Kalesh verwijst hier naar pijn en verdriet, dat wordt veroorzaakt door: vooroordelen en angsten en ego.
Vikaar verwijst naar onze innerlijke slechte eigenschappen, zeg maar onze eigen vijanden zoals: lust,
boosheid, hebzucht, gehechtheid, arrogantie, en jaloersheid.

De Hanuman Chalisa als gids

Hanuman is de levensgids die ons niet alleen de juiste weg wijst in het leven maar ook voorleeft welke
vaardigheden en kwaliteiten wij moeten ontwikkelen on succesvol te zijn in ons leven. Deze kwaliteiten zijn beschreven in de Hanuman Chalisa.

Reeds in de eerste strofe van de Chalisa staat:
barnau Raghuvar Bimal jasu, jo dayaku phal char”. : zal ik vertellen over Raghuvars vlekkeloze roem ,
die de schenker is van de vier vruchten.

Om welke vier vruchten gaat het hier?
Het gaat om de vier grondwaarden waarop het leven van elke Hindoe dient te zijn gestoeld:
Dharma, Artha, Kama en Moksha, de vier levensdoelen van ons leven die ook voor een deel zijn gekoppeld aan de vier stadia van het leven. Deze doelen moeten wij doorlopen om uiteindelijk verlichting te bereiken.

Dharma = moraal en ethiek of het natuurlijk goede. Datgene wat goed is voor jou, je omgeving
( planten, dieren en mensen) en niemand schaadt. De kennis en ontwikkeling van het dharmabesef vindt plaats van 0 tot 25 jaar.

Artha = het materiele. Oftewel het huisje boompje beestje idee. Het omvat het eventueel stichten van een gezin,
werk, carriere geld verdienen, voor huisvesting zorgen en consolidatie van materiele voorzieningen.

Kama = genot. Het genieten van al wat het leven biedt: eten, drinken, kunst, van je gezin.
Dit alles met als uitgangspunt dat jouw genot een ander nooit mag schaden in welke zin dan ook.

Moksha = bevrijding van het matteriele en uit de cyclus van geboorte en dood.

De vraag is, hoe bereik ik deze vier vruchten die de principes zijn waarlangs ons leven zijn beloop heeft.
Het antwoord wordt gegeven door Hanumans voorbeelden in zijn leefwijze. Door deze te volgen is de weg naar God en dus ons innerlijke Zelf duidelijk uitgestippeld.

Fijne Hanuman jayanti.