Tijdens Ganesh Chaturthi wordt een 10 dagen lange festival gehouden in de periode augustus/september ter ere van Shri Ganesh. Dit wordt gevierd door miljoenen mensen over de hele wereld op verschillende manieren.
Sommigen houden een puja in hun huis, anderen houden grote jagya’s waar velen worden uitgenodigd om aan deel te nemen. Het festival wordt ten einde gebracht door een yatra gehouden waar een (groot) beeld van Ganesh wordt vervoerd door de straten, met als doel om de gemeenschap te zegenen en eenheid te creëren tussen de mensen. Dit beeld wordt dan in water gezet (de zee of een rivier), waar het oplost en weer een deel wordt van het geheel (de natuur en de cosmos).
De God van het begin – Het verhaal
Een van de bekendste verhalen waarom Ganesh tijdens de puja’s als eerst wordt aanbeden, is de reis om de wereld.
Toen de Devta’s (het goede) in hun oorlog tegen de Daityas (het kwade) een legerleider nodig hadden, moest er een keuze gemaakt worden tussen de twee zonen van Shiva en Parvati. Hoe de keuze zou geschieden was op het niveau van intellect en devotie. Wie als eerst om de wereld zou kunnen reizen, zou de leider worden.
Kartikye de oudste zoon van Shiva en Parvati begon onmiddleijk zijn reis. Tot de verbazing van de andere Devta’s, bleef Ganesh kalm staan. Ganesh boog voor zijn ouders en liep om hen heen, waarna hij weer een diepe buiging maakte. Voor Hem waren zijn ouders zijn wereld.
Brahma verklaarde toen dat hij Ganesh niet alleen legerleider zou worden van de Devta’s, maar ook als eerst aanbeden zou worden in Puja’s. Voor we de diepte in gaan van een puja en de spirituele waarde ervan willen begrijpen en ervaren, hebben wij de wijsheid en devotie nodig die Shri Ganesh heeft vertoond.
Community Building – De Geschiedenis van de publieke viering
Geschiedenis vertelt dat de publieke vieringen van Ganesh Chaturthi zoals wij die nu kennen begonnen in Pune in de jaren 1600, in de tijd van Shivaji Maharaj. Hij was een vrijheidsstrijder uit Maratha in een tijd dat delen van India werden bezet tijdens de Mughal invasie van India.
Nadat de heerschappij van de Maratha’s, werden de Ganesh Chaturthi vieringen binnenshuis gehouden. Dit bleef 200 jaar zo, tot de jaren 1800 toen de veringen weer op straat gehouden werken. Het was een poging om het volk te verenigen en te herinneren wat de waarde van vrijheid is. Het was Bal Gangadhar Tilak, die bekend staat als Lokmanya, die een belangrijke rol had gespeeld om het festival nieuw leven in te blazen.
Sinds die tijd is dit de meest prominente factor geworden van de Ganesh Chaturthi Festival, namelijk gezamenlijk in éénheid openlijk Ganesh rond te brengen op straat. Dit was bedoeld als het vieren van het Hindoeisme in haar glorie ondanks de onderdrukking van de Mughals en daarna de onderdrukking van de Britten.
Het werd gestimuleerd om het festival te houden voor 10 dagen waar er actief aan werd gewerkt om cultuur te delen met elkaar. Zo kon muziek, cultuur, hoed eten en broederschap op straat heersen. Ook werden discussies gestimuleerd over cultuur, religie, politiek en spiritualiteit.
Symboliek van de kosmische reis
Er zijn meerdere lagen van symboliek waar te nemen in de yatra van Ganesh. Enerzijds vertelt het ons dat het Goddelijke universeel en kosmisch is. Wij mogen het aanbidden op de manier waarop wij willen, maar alles is tijdelijk en alles leid uiteindelijk naar het het Koismische Goddelijke.
Anderzijds vertelt het ook het verhaal van de mens, die zelf een kosmisch en spiritueel wezen is dat tijdelijk op Aarde komt om karma te doen, maar na zijn reis weer terug keert en opgelost wordt in het kosmische.